Jeśli chcesz dobrze i szybko czytać nuty, musisz poznać znaki chromatyczne.
Do czego one służą?
Odpowiedź znajdziesz w poniższym wpisie!
ZNAKI CHROMATYCZNE
Służą do uzyskania dźwięków znajdujących się na czarnych klawiszach. Wyróżniamy trzy podstawowe znaki chromatyczne: krzyżyk, bemol i kasownik.
Znaki chromatyczne podwyższają lub obniżają dźwięk o półtonu. Czym jest półton? To najmniejsza odległość między dwoma dźwiękami. Więcej na ten temat przeczytasz tutaj.
KRZYŻYK
Krzyżyk to znak chromatyczny, który podwyższa dźwięk o półtonu. Wyglądem przypomina kratkę, bądź słynny hashtag.
Chcąc podwyższyć dźwięk o półtonu, musimy przy danej nucie z lewej strony napisać krzyżyk.
Wówczas do nazwy literowej dodajemy końcówkę -is. I tak podwyższając nutę A, zapisujemy przy niej krzyżyk i otrzymujemy dźwięk AIS. Podobnie będzie z pozostałymi dźwiękami, np. D z krzyżykiem to DIS. Ważne, aby krzyżyk znajdował się zawsze przy nucie, którą chcemy podwyższyć.
Większość dźwięków z krzyżykiem znajduje się na czarnych klawiszach. Są jednak dwa wyjątki, gdzie po podwyższeniu otrzymamy dźwięki na białych klawiszach.
Pierwszy z nich to dźwięki E. Zauważ, że jeśli go podwyższymy, to na klawiaturze otrzymamy dźwięk F. Pamiętaj jednak, że podwyższamy dźwięk E, wiec jego nazwa to EIS.
Drugim wyjątkiem jest dźwięk H. Podwyższając go na klawiaturze, otrzymamy dźwięk C.
Pamiętaj jednak, że podwyższamy nutę H, więc jego nazwa to HIS.
BEMOL
Bemol obniża dźwięk o półtonu. Wyglądem przypomina nam małą literkę b.
Podobnie jak krzyżyk, musi znajdować się on po lewej stronie nuty, którą obniżamy. Mając nutę z bemolem, do jego literowej nazwy dodajemy końcówkę -ES. I tak obniżając dźwięk G, otrzymamy GES.
Są tylko dwa wyjątki w nazewnictwie. Pierwszy to dźwięk A, który z bemolem nazywamy AS. Drugi to dźwięku H, który po obniżeniu nazywamy dźwiękiem B.
Większość dźwięków z bemolem znajduje się również na czarnych klawiszach. Są jednak dwa wyjątki.
Pierwszy to dźwięk C, który po obniżeniu leży na tym samym klawiszu, co dźwięk H. Ze względu na bemol będziemy go jednak nazywać CES.
Z kolei dźwięk F po obniżeniu leży na tym samym klawiszu, co dźwięk E, a jego nazwa po obniżeniu to FES.
KASOWNIK
Kasownik to znak chromatyczny, który kasuje krzyżyk lub bemol.
Jak to wygląda w praktyce? Mamy dźwięk C, który po podwyższeniu przez krzyżyk da nam dźwięk CIS. Jeśli teraz chcielibyśmy znów mieć dźwięk C, przy następnej nucie musimy postawić kasownik.
W przypadku bemola będzie wyglądało to dokładnie tak samo. Mając dźwięk H, po obniżeniu otrzymamy dźwięk B. Jeśli chcielibyśmy znów mieć dźwięk H, to przy następnej nucie stawiamy kasownik.
ZNAKI PRZYGODNE
W nutach spotkać możemy dwa sposoby zapisywania znaków chromatycznych. Jednym z nich jest zapisywanie ich przy nutach. Nazywamy je wówczas znakami przygodnymi. Obowiązują one do końca taktu i dotyczą każdej nuty, przy której stał dany znak.
Przykładowo jeśli w takcie pojawi się krzyżyk przy nucie A, wówczas do końca taktu każda nuta A będzie dźwiękiem AIS. Dopiero od następnego taktu możemy grać dźwięk A.
Jeśli natomiast w tym samym takcie chcemy znowu zagrać dźwięk A musimy przy nim postawić kasownik:
ZNAKI PRZYKLUCZOWE
Drugim sposobem zapisywania znaków chromatycznych jest stawianie ich przy kluczu, wówczas nazywamy je znakami przykluczowymi.
Znaki przykluczowe obowiązują w całym utworze, o ile nie zostaną skasowane np. przez kasownik. Oznacza to również, że nie musimy już stawiać krzyżyka lub bemola przy danej nucie.
Przykładowo jeśli przy kluczu wiolinowym na piątej linii znajduje się krzyżyk, oznacza to, że zamiast dźwięku F będziemy mieli FIS. I to FIS obowiązuje nas przez cały utwór. Pamiętaj, że krzyżyk ten odnosi się do wszystkich dźwięków F na każdej wysokości.
Jeśli natomiast pojawi się kasownik przy nucie, to będzie on obowiązywał tylko w tym takcie.
Pamiętaj, że przy kluczu nie mogą się znaleźć różne znaki chromatyczne. Jeśli postawimy przy nim krzyżyki, to nie możemy zapisać już bemoli i odwrotnie.
CZAS NA CIEBIE!
Mam nadzieję, że dzięki tej lekcji, czytanie znaków chromatycznych w nutach stanie się dla Ciebie łatwiejsze.
A jeśli zaczynasz swoją przygodę z Pianinem, chcesz wejść głębiej w podstawy teorii muzyki i zacząć grac na pianinie z zapisu nutowego, to sprawdź nasz kurs online Pianino Od Podstaw.
Po prostu kliknij zdjęcie poniżej i sprawdź szczegóły!
